Bier+Randzaken Juni (5): Veltins Grevensteiner Naturtrübes Landbier - Duitsland

Veltins Grevensteiner Naturtrübes Landbier

Zoals beloofd dit keer wat uitleg over de bierstijl Landbier en het wordt er niet makkelijker op, want ze hebben nogal wat benamingen. Ze kunnen ook Kellerbier heten of Lagerbier, Zwickel(bier), Ungespundetet  en Zoigl komen ook voor. Deze van origine Duitse bierstijl komt men vooral veel tegen in Beieren, zeker in de Beierse  regio’s Oberfranken, Mittelfranken, Unterfranken en Oberpfalz. Die benamingen kunnen een regionale betekenis hebben, wijze van brouwen en gewoonweg marketing. Men kan deze bieren bovengistend of ondergistend brouwen, uit de tijd dat men het gistingsproces nog niet doorhad brouwde men onbewust deze twee processen. Bovengistend brouwen gebeurde in het verleden pas in de herfst als het kouder werd, want brouwen op warme dagen was geen doen. Maar als je de beschikking had over koele kelders of beter een grottenstelsel dan kon het hele jaar door, het resultaat was wel dat het bier ondergistend wordt. Zodoende zijn bierstijlen als Dunkel, Vienna en Pilsener uitgevonden totdat de industriële revolutie zijn greep op het brouwen kreeg en dat de grote bierfabrieken verschenen. Ook en een belangrijk kenmerk van een Landbier is de houdbaarheid en die is kort want er wordt weinig hop aan het bier toegevoegd. Hop zorgt ervoor dat het bier niet snel bederft en geeft als extra het bier een bittere smaak.

Omdat in Noord-Beieren bijna elke stad, dorp of gehucht één of meerdere brouwerijen heeft, hoeft het bier niet ver te reizen. Dus heeft men niet veel hop nodig en de tijd op dit gebied is in het noorden van Beieren stil blijven staan en zo zijn deze bieren er nog heel populair. Voor de goede orde Landbieren worden niet gefilterd en zodoende zijn ze troebel en alle bier kleuren komen voor. Toeristen en bezoekers komen in aanraking met deze bieren, brouwers elders trouwens ook en zodoende wordt deze bierstijl elders gebrouwen zoals in de rest van Duitsland, Nederland, Oostenrijk en Verenigde Staten bijvoorbeeld. Conclusie een Landbier is een ongefilterd weinig gehopt boven- of ondergistend bier zijn, die zo vers moet worden gedronken wegens het bederven ervan. Nu komt er een korte uitleg over de benaming en een bier met die benaming erin.

Landbier wordt voornamelijk gebruikt als
een marketingdoel eind en gebruikt door
grote commerciële brouwerijen en
(micro)brouwerijen buiten Beieren die
deze bierstijl hebben ontdekt. Landbier
betekent letterlijk bier van het platteland.

Brouwerij Veltins (1824) uit  Meschede-Grevenstein,
Nordrhein-Westfalen en dus een stuk buiten Beieren,
deze brouwerij is vooral bekend van zijn Veltins Pilsener
en mix-bier drankjes. In 2013 kwamen ze met de
titel van dit verhaal, Grevensteiner Naturtrübes Landbier
om mee te liften met de Landbier populariteit.
Vernoemd naar het dorp waar de brouwerij staat
en het bier een schijnbare historisch uiterlijk meegeven.
Het troebel amber gekleurd bier met een
alcoholpercentage van 5,2%. Zacht bitter van smaak
met tonen van geroosterd mout, amandel en wat karamel.
https://www.veltins.de/

Kellerbier betekent bier uit de kelder en bij deze
benaming valt het op dat het weinig koolzuur
heeft in vergelijking met andere Landbieren.
In Noord-Beieren wordt het vaak van het vat
gedronken maar ook te koop in fles. De wat
grotere Beierse brouwers gebruiken de benaming
Kellerbier voor hun Landbieren.

Brouwerij Göller (1514) uit het Beierse stadje Zeil am Main,
Unterfranken vlakbij bierstad Bamberg. De brouwerij begon
met de naam Alten Freyung en kwam in 1908 in bezit van
de familie Göller, staat ook bekend als Brauerei Göller
"Zur alten Freyung"  om het makkelijk te houden.
Hun bier Kellerbier Naturtrüb heeft een alcoholpercentage
van 4,9% en de kleur is troebel oranje. De smaak is licht
zoet bitter met tonen van karamel en citrus.
http://www.brauerei-goeller.de/brauerei.html

Lagerbier wordt in Duitsland voornamelijk gebruikt
voor ondergistende Landbieren, het woord Lager
wordt buiten Duitsland gebruikt om een Pilsener
aan te duiden. Lagerbier kan ook Vollbier heten.

Bouwerij Zehender (1808) uit Mönchsambach een
dorpje vlakbij Bamberg. Deze brouwerij is typisch
Frankisch want ze brouwen genoeg voor het dorp
zelf en binnen in een straal van 20 km. kan men
het tegenkomen. Mönchsambacher Lagerbier
heeft een monnik op het etiket want Mönch is
Duits voor dat woord. Licht troebel goudkleurig
en het heeft een alcoholpercentage van 5,5%.
De smaak is licht droog bitter met tonen iets van
citrus en een grassig aroma.
http://www.moenchsambacher.de/

Zwickel of Zwickelbier heeft meer koolzuur dan
een Kellerbier, kan wat zwakker zijn dan een
Kellerbier maar het hoeft niet. De naam is Duits
voor het bemonsteringskraantje op het biervat,
hiermee kan een brouwer een proefstaal van
het rijpende bier nemen.

Brouwerij Alpirsbacher Klosterbräu (1877) uit Alpirsbach,
Baden-Württemberg, in het Zwarte Woud is dit plaatsje
te vinden. Johann Gottfried Glauner kocht een oude
kloosterbrouwerij en noemde het Löwenbräu, in 1906
kreeg het de huidige naam. Hun Kloster Zwickel is een
ode aan vervlogen tijden waar pas gebrouwen bier gelijk
werd opgedronken. Het bier heeft een troebel gouden
kleur en het alcoholpercentage is 5,4%. De smaak is licht
zacht zoet bitter van smaak met fruitige tonen van abrikoos,
banaan en citroen.
https://www.alpirsbacher.de/de.html

Ungespundetet betekent zoiets als “niet afgesloten spongat”
en spongat is dat gat in het biervat. Tijdens het rijpen
laten ze dat gat open, hierbij gaat het koolzuur verloren
maar krijgt het bier meer smaak. Soms wordt gebruiken
ze als extra de benaming Kellerbier of Landbier. Ook
benamen ze het bier als Ungespunden of Ungespundet.

Brouwerij Mahr’s (1670) uit het bierige Bamberg,
de stad van de Rookbieren. Bij Mahr’s brouwen ze
geen Rookbieren maar wel een hoop andere
vermaarde klassiekers bij deze familiebrouwerij,
sinds 1895. Ungespundet Hefetrüb of tegenwoordig
simpelweg bekend als “aU”, dat is een afkorting voor
“één Ungespundet. Dit is een variant gebrouwen met
tarwe en dat geeft het bier een vollere smaak.
De kleur van het bier is troebel amber met een
alcoholpercentage van 5,2%. De smaak is een beetje
zoet en droog bitter met tonen van geroosterd mout,
karamel, peper en honing.
https://www.facebook.com/mahrsbraeu/

Zoigl werd voornamelijk gebruikt in de noordoostelijke
Beierse regio Oberpfalz door een zeer speciale
brouwerij vorm, de Kommunbrauhaus. In de
late-middeleeuwen mocht een burger bier
brouwen in een gemeentelijke brouwhuis,
thuis het bier laten rijpen om later vervolgens
te schenken. Als het bier gerijpt was hing de
brouwer dit symbool ✡ aan zijn gevel, was het bier
gaf de brouwer ✡ aan de volgende brouwer. Het
driehoek dat omhoog staat betekent aarde, water en
vuur, het omgekeerde driehoek voor mout, hop en
water. Er bestaan tegenwoordig nog een handjevol
Kommunbrauhausen en werken ongeveer
hetzelfde tegenwoordig. Zoigl betekent in het lokale
dialect symbool of teken. Zoigl is dus eigenlijk het
originele Landbier en andere brouwerijen gebruiken
de naam te pas en onpas.

De gemeenschappelijke brouwerij Mitterteicher
Kommunbrauhaus (1864) uit het dorpje Mitterteich,
Oberpfalz. Men begon gemeenschappelijk te brouwen
in een klooster in het jaar 1516 en in 1864 kreeg men
een eigen brouwerij. Er zijn cafés in het dorp en als
ze de ✡ aan de gevel hangen, kan men er terecht voor
een Zoigl. In dit geval Zoiglbauer met een troebel
amber kleurtje, het alcoholpercentage is 5,2%.
De smaak is zeer licht zoet bitter met tonen iets
van abrikoos, karamel en geroosterd mout.
http://zoiglbier.de/historisches-zoiglort-mitterteich/

Dit was waren wat beschrijvingen van de Landbier-style.