Bier+Randzaken = Köstritzer Schwarzbier - Duitsland

 Köstritzer Schwarzbier


Laat ik beginnen als eerst de bierstijl Schwarzbier uitleggen en dan de brouwerij die er synoniem voor staat. Wie een beetje Duits kent komt er snel achter dat Schwarzbier letterlijk "zwart bier" betekent. Het bier is te classificeren bij de ondergistende bierstijlen en de familieleden zijn onder ander de goudkleurige Lager, Pilsener en Dortmunder en de donkerbruine Dunkels, Dunklerbock en Doppelbocks. De geschiedenis is erg oud en er werd in de middeleeuwen al vermeld in wat wij nu Duitsland noemen om precies te zijn in Braunschweig in de deelstaat Nedersaksen. Dit bier heet Braunschweiger Mumme en bestaat sinds 2008 weer nadat het 200 jaar niet werd gebrouwen. Dit bier was en is een bovengistend pikzwart bier en had een laag alcoholgehalte maar nadat ze het gingen exporteren naar India en het Caribische gebied ging dat gehalte omhoog om de reis te overleven. 


Ook oud werd er in 1543 in het stadje Bad Köstritz wat in Thüringen te vinden is melding gemaakt van Schwarzbier bij een taverne genaamd Köstritzer Erbschenke. Hier werd ook gebrouwen maar daar ga ik het zo over hebben. In de huidige deelstaten Thüringen en Saksen zijn de meeste brouwerijen te vinden die Schwarzbierbrouwen maar ook in de deelstaten Brandenburg, Berlijn en ook wel Beieren en Baden-Württemburg. Tijdens West- en Oost-Duitsland was Schwarzbier alleen te vinden in de DDR, dus daar waren de vier deelstaten te vinden die ik net benoemde. Na de val van de muur vond Schwarzbier snel zijn weg in het westen en vooral in Beieren en Baden-Württemburg. 


Schwarzbier was dus vergeten in Duitsland maar niet in landen zoals Portugal, Japan, China en Zuid-Amerika. Alleen heten ze daar anders en komen namen voorbij als Preta, Negra, Malta, Malzbier, Black en Black Lager. Maar vanaf de jaren 1990 brouwt er minstens één brouwerij in wat voor land dan ook wel een Schwarzbier. De kleur is vaak pikzwart maar ook zeer donkerbruine versies komen voor. Het alcoholpercentage ligt tussen 4,8% en 5% met hier en daar een kleine afwijking. Die donkere kleur komt door het mout dat gebrand en/of geroosterd is. De bierstijl is niet altijd ondergistend geweest maar door de uitvinding van Lager en Pilsener en de Industriële Revolutie zijn door de grote bierfabrieken Schwarzbier ondergistend geworden.


Köstritzer Schwarzbierbrauerei is de brouwerij waar ik het over ga hebben en deze gaat al mee sinds 1543. Als eerste was het een taverne maar op of andere manier werd er meer gebrouwen nadat in 1558 de universteit van Jena openging. Jena is zo'n 35 kilometer van Bad Köstritz verwijderd en in die tijd was het een dag lopen, het bier moet toen goed hebben gesmaakt. De graven van het huis Reuss die de boel bestierden in Thüringen namen de brouwerij over in 1696 en noemden het Ritterschaftliche Gutsbrauerei, vrij vertaald als "ridderlijke landgoed brouwerij". In 1806 kreeg de adellijke familie promotie door de keizer, van graaf naar vorst. Dit had ook effect voor de brouwerij en luidde de Fürstliche Brauerei zu Köstritz in.


Vanaf 1811 was het bier uit Bad Köstritz verkrijgbaar in Berlijn, Magdeburg, Dresden en Frankfurt am Mainz, op zich een aardig resultaat met de transportmogelijkheden uit die tijd. In 1929 brak er een verwoestende brand uit in het kasteel van Reuss waar ook de brouwerij was, zodoende werd er aan de onbeschadigde westelijke vleugel van het kasteel een nieuwe brouwerij gebouwd. De vorstelijke familie liet in 1872 ondernemer Rudolf Zersch wat van bezit pachten waaronder het kasteel met de brouwerij. Vanaf 1875 onder leiding van brouwmeester Carl Holomoucky werd het één en ander gemoderniseerd, rond deze tijd werd het Schwarzbier hier ondergistend gebrouwen. Twee beroemde liefhebbers van dit waren wetenschapper, schrijver, filosoof Johann Wolfgang von Goethe (1749-1832) en de machtige kanselier Otto von Bismarck (1815-1898).


Vanaf 1900 ging het nog steeds goed met de brouwerij en groei zat er nog goed in en in 1906 kwam er een compleet nieuwe bierfabriek. Na de Tweede Wereldoorlog verdween de brouwerij in 1948 achter het IJzeren Gordijn. De communistische DDR maakte van alle bedrijven en ook de brouwerij staatsbedrijven en werd langzaam vergeten in West-Duitsland. Wel was het zo dat er geen adellijke familie bezit had in de brouwerij en de naam werd veranderd in 
Köstritzer Schwarzbierbrauerei. Vanaf 1956 tot 1976 mocht het als enige brouwerij hun bier exporteren maar niet naar West-Duitsland, wel naar andere communistische Oost-Europese landen en vooral naar Hongarije. In 1979 werd er weer eens gerenoveerd en toen viel het IJzeren Gordijn in 1989 in Duitsland herenigde er kort daarna. 

De jaren DDR waren voor de meeste brouwerijen desastreus en flink verpauperd, andere hadden een renovatie gehad en overleefde enigszins en de bekendere werden overgenomen door brouwerijen uit het voormalige West-Duitsland. Köstritzer Schwarzbierbrauerei hoort bij de derde categorie en werd overgenomen in 1991 door brouwerij Bitburger die gelijk een grondige renovatie liet uitvoeren. In 1993 was het klaar en Köstritzer Schwarzbier een enorme vlucht in Duitsland maar ook daar buiten ook wel in mindere mate. Ondanks de brouwerij Köstritzer Schwarzbierbrauerei heet zijn er een paar niet zwartgekleurde bieren bijgekomen en dit zijn ze: Köstritzer Kirsche, Köstritzer Kellerbier, Köstritzer Radler Limette, Köstritzer Edel Pils, Köstritzer Edel Pils Radler, Köstritzer Spezial Pils, Köstritzer Pale Ale en Köstritzer Bibop Black Cola. Maar die komen ooit nog eens in de toekomst voorbij.




Köstritzer Schwarzbier tenslotte heeft uiteraard een zwarte kleur en het alcoholpercentage is 4,8%. De smaak is droog bitter en de tonen zijn voornamelijk het geroosterde mout met op de achtergrond heel lichtjes iets van koffie, karamel en rode besjes.


Dat was een lange reis van deze brouwerij en wat langere voor de bierstijl. Volgt nog de link en een filmpje. https://www.koestritzer.de/



Reacties

Populaire posts