Bier+Randzaken (extra verhaal) = Lapin Kulta - Finland

 Lapin Kulta

De kwalificatie voor het WK voetbal is begonnen en de eerste uitwedstrijd is in Finland en vanaf nu het voetbal grotendeels negerend en een (grote) commerciële brouwerij in de hoofdrol. Eigenlijk gaat dit bierverhaal grotendeels over het biermerk Lapin Kulta. Zo'n jaar of tien geleden zag men dit bier in de supermarkt en zat het vaak in een bierpakket te koop bij 's lands grootste slijterij keten waar het cadeaupakket vaak vergezeld met onder ander een Budweiser, Stella Artois of een Beck's. 

Laten we beginnen in het jaar 1873 om precies te zijn in het stadje Tornio gelegen in het noorden van Finland. Om nog meer precies te zijn in de uitgestrekte regio Lapland. Een groep zakenlieden richten met uitgegeven aandelen Torneå Bryggeri Aktiebolaget  op, De zakenlieden waren Zweedstalige Finnen of finlandssvenskar hoe ze zichzelf noemen en wat de Zweedse brouwerijnaam verklaart. In die tijd brouwden ze Lagers en vooral hun Porter werd goed verkocht. Zo goed dat ze de brouwerijnaam in 1880 al veranderen in Tornion Portteri- ja Oluttehdas. De brouwerijnaam is dus nu in het Fins en betekent letterlijk "Tornio Porter en Bierfabriek". 

In 1899 kwam de toen 23-jarige Weikko Gellin in de directie en die durfde uit te breiden, in 1910 was hij de directeur van de brouwerij geworden. Doordat in 1933 werd toegestaan om concurrenten over te nemen waren ze als de kipper erbij om de Laplandse brouwerij Autin uit Rovaniemi de hoofdstad van Lapland wat werd hernoemd in Lapin Olut oftewel "Lapland Bier". Die brouwerij en de stad Rovaniemi werden tijdens de Laplandoorlog (1944-1945) compleet verwoest door nazi-Duitsland nadat de Finnen voor de geallieerden gingen vechten. 

In 1946 werd Frederik Stormbom de nieuwe directeur en leidde het bedrijf met zijn vrouw Irma de dochter van Weikko. Frederik deed het zakelijke gedeelte en Irma werd de brouwmeester. Frederik overwoog om de brouwerij in Tornio over te hevelen naar Rovaniemi waar men de grond af kon opbouwen. Enkel de gemeenteraad stond het toe om de brouwerij op te bouwen in originele grootte, dus besloten dus maar om ook de brouwerij in Tornio te moderniseren. In 1958 ging de brouwerij Tornion Olut heette wat "Tornio Bier" is in het Fins en men ging er enkel bier brouwen. De brouwerij in Rovaniemi stopte met brouwen en ging voortaan enkel frisdranken en bronwater produceren.

In 1963 werd Lapin Kulta geboren en dat betekent letterlijk "Lapland Goud", Irma stuurde het bier regelrecht naar Brussel waar een internationale bierwedstrijd werd gehouden en daar de gouden medaille in wacht werd gesleept. In het zuiden van Finland sloeg het bier ook aan in binnen afziende tijd en er werd geëxporteerd naar Zweden. Men ging in 1968 samen werken met Hartwall een brouwerij in Helsinki zodat beide hun producten makkelijker kwijt konden. In 1969 zorgde een wetswijziging om zwaarder bier te verkopen in supermarkten de zogenaamde Klasse III, bieren van 3,7% tot 4,7%. 

Ook werd in 1969 maar weer eens de brouwerijnaam veranderd  en waarom niet naar je nieuwste ster Lapin Kulta. Voor die naamsverandering moesten ze wel eerst een goudmijn met dezelfde naam overnemen, dus ze stonden bekend als een drankenproducent en mijnwinningsbedrijf. In 1973 werd nog groots het honderdjarig bestaan gevierd met de toenmalige president van Finland, Irma ging met pensioen met haar aandelen en Lapin Kulta was overal in Finland te vinden.

In 1981 werd Hartwall eigenaar van de brouwerij in Tornio en kwam zo een einde aan de onafhankelijkheid. Wel weer zo dat het biermerk Lapin Kulta het meest gedronken bier van Finland geworden en werd het nog meer landen geëxporteerd zoals naar het Verenigd Koninkrijk, Denemarken, Japan en dat ze onafhankelijk werden de Baltische staten. In 2002 werd Hartwall overgenomen door de Britse brouwgroep Scottish & Newcastle die beloofde niets te veranderen wat ze toch deden in 2005 met het sluiten van de bottelarij in Tornio. Er werd voortaan afgevuld in Lahti een stad zo'n 630 km zuidelijker en 104 km noordelijker van Helsinki.

Dat zijn nogal afstanden en na wat zakelijk blunders van Scottish & Newcastle werd de brouwgroep in 2008 door Heineken en Carlsberg gekocht en verdeeld onderling. Al de brouwactiviteiten in Finland vielen onder de Grote Groene Reus en die hadden het geniale idee om te besparen en de brouwactiviteiten te centreren. Daarvoor kozen de bottelarij in Lahti om te bouwen tot brouwerij en de brouwerijen in Tornio en Helsinki te sluiten. Wat in 2010 in Tornio gebeurde en in Helsinki kort daarna ook.

Zo werd er dus meer dan eeuw aanwezigheid in Lapland en de hoofdstad van Finland de nek omgedraaid. In 2013 had Heineken het wel weer gezien in Finland en verkocht Hartwall aan hun Deense vrienden van Royal Unibrew, overigens in licentie Heineken in Denemarken brouwen en ook in Finland. Lapin Kulta is ook niet meer het meeste verkochte bier van Finland maar staat op plek vier na  Koff en Karhu van brouwerij Sinebrychoff en Olvi. Dus dat verklaart wel een beetje dat men Lapin Kulta niet zo snel meer tegenkomt in Nederland. 

Lapin Kulta is een Lager dat ook Original, Premium of Premium Export kan heten heeft een helder gouden kleur en een alcoholpercentage van 5,2%. De smaak is licht zoet bitter met zeer lichte tonen van karamel en een grassig aroma.

Niks Laplands meer aan dit bier behalve zijn herkomst maar een ideaal bier om gezellig een voetbalwedstrijd mee te kijken. Klik hier voor de link en als laatst een filmpje. Voor ik helemaal afsluit heeft een oud medewerker in 2016 een nieuwe brouwerij geopend in Tornio namelijk Tornion Panimo, dus er is hoop na de Grote Groene Reus.