Bier+Randzaken (extra verhaal) = Bauskas Tumšais Specialais - Letland

Bauskas 

Tumšais Specialais

Wat extra verhaaltjes omtrent bier en dan speciaal het land waar het Nederlands Elftal tegen uitspeelt, officiële en vriendschappelijk wedstrijden. Geheel grotendeels het voetbal negerend maar wel een reden om iets uit dat land te schrijven, dit keer Letland voor het echie. In 2015 speelde ze ook Letland en toen kwam dit voor het laatst voor, klik hier voor dat bierverhaal. Ik heb gekozen voor zes brouwerijen en voor de bierstijl Dunkel en wie al die jaren een beetje heeft opgelet weet wat het maar wil het nog wel uitleggen.

De bierstijl Dunkel horen bij laaggistende bieren net zoals de wereldberoemde Lagers en Pilseners, alleen deze bieren zijn bruin van kleur als je het Duits begrijpt betekent Dunkel donker. Deze bierstijl komt veel voor in Duitsland en is zeer geliefd in Beieren waar de roots te vinden zijn. Ook in Tsjechië komt deze bierstijl voor en wordt daar Tmavý genoemd, wat donker betekent en ze smaken wat anders daar. Dunkels bestaan eerder dan de Pilseners en werden voornamelijk veel gedronken tot de goudkleurige Pilsjes het overnamen in Europa en de rest van de wereld uit eindelijk. Om het laaggistende te verkrijgen werden de pas gebrouwen bieren in de koele grotten opgeslagen. Deze techniek schijnt al sinds de 15de eeuw te bestaan en in eerste instantie wisten de brouwers het niet dat de bieren laaggistend worden in de grotten waar constante lage temperaturen heersen. De bieren kunnen een alcoholpercentage 4,5% en 6% hebben maar het gemiddelde is wel 4,9%. Nou is het in Letland net zoals in de rest van de wereld dat de heldere goudkleurige Lagers het best doen . In Letland heet heten ze gaišais wat "bleek" betekent. De Dunkels noemen ze tumšais en dat betekent letterlijk in het donker.

Brouwerij Cēsu (1590) is de oudste brouwerij van de Baltische landen en sinds 2014 de grootste van land, wel horen bij de Finse brouwerij Olvi die ik dit jaar nog behandelen. De brouwerij is te vinden in het stadje Cēsis en daar kan meen het gelijknamige kasteel zien en hier heeft de brouwerij zijn oorsprong. Dit gebied heeft vele overheersers meegemaakt en de brouwerij hoorde bij de volgende landen: Polen (1578-1621), Zweden (1621-1703), Rusland (1703-1918), Letland (1918-1940), Soviet-Unie (1940-1941), Nazi-Duitsland (1941-1944), Soviet-Unie (1944-1991) en vanaf dan voor de tweede keer Letse onafhankelijkheid. Cēsu Premium Bohemian is hun Dunkel en wel met een licht verwarrende naam, maar ze bedoelen hier de Tsjechische Tmavý mee aangezien dat Bohemen in Tsjechië. Het bier heeft een alcoholpercentage is 4,5% en de kleur is helder amberbruin. De smaak is zeer zoet met een licht bittertje, veel tonen van karamel en wat lichtjes hazelnoot en donker fruit. Link naar brouwerij Cēsu

Brouwerij Valmiermuiža (2005) is te vinden in het dorpje met dezelfde naam en grenst aan de stad Valmiera. De brouwerij is een voortzetting van een brouwerij uit 1764 die door een edelman die een herberg met brouwerij opende op zijn landgoed, die tevens strategisch was gelegen aan de weg naar Sint-Petersburg. Het bier dat er werd gebrouwen had een goede reputatie onder de reizigers die hier stopte voor een stop op weg naar Rusland of elders. Alle dingen komen een eind en dat was de Tweede Wereldoorlog die de gebouwen in verwoesting achterliet en de Soviet-Unie gaf dat laatste zetje. In 2005 was er een wedergeboorte door Aigars Ruņģis die wilde dat brouwerij Valmiermuiža weer die reputatie van weleer zou hebben. Valmiermuiža Tumšais Alus is hun Dunkel en heeft een alcoholpercentage van 5,8% en de kleur is helder amberbruin. De smaak is zoet met een zacht bittertje en het heeft tonen van karamel, noten en gedroogd fruit. Link naar brouwerij Valmiermuiža

Biermerk Līvu (2000) is te vinden in de kuststad Liepāja de op twee na grootste stad van Letland. In 2008 kwam de brouwerij in handen brouwgroep Royal Unibrew uit Denemarken die in 2005  al brouwerij Lāčplēsis (1948) uit Lielvārde wat vlakbij Riga ligt overnam. Die besloten de brouwerij Lāčplēsis te sluiten en alles over te hevelen naar brouwerij Līvu en 

het heet nu Cido Grupa, een bedrijf die drinkbare producten verkoopt in Letland. Trouwens Lāčplēsis is een symbolische held van Letland die een beer versloeg vlakbij Lielvārde en zijn naam betekent "beren slachter". Verder met Līvu Tumšais de Dunkel en deze heeft een alcoholpercentage van 5,8% en de kleur is helder donkerbruin. De smaak is licht zoet bitter met tonen van voornamelijk karamel en een beetje wat noten. Link naar brouwerij Līvu

Brouwerij Užavas (1994) is te vinden in het dorpje Užava iets ten zuiden van de stad Ventspils, het dorpje hoort bij de gemeente Ventspils wat ook in het logo van de brouwerij te zien is. Opgericht net na de Letse onafhankelijkheid en te vinden op een boerderij waar de bieren kunnen worden gekocht, rest van Letland en met wat geluk erbuiten. In 1999 moest er al weer uitgebreid wegens populariteit van de bieren en handig als het bedrijf bij een boerderij hoort, is er grond genoeg. Užavas Tumšais heeft een alcoholpercentage 4,9% en de kleur helder amber met een oranje gloed en dat is even wat anders. De smaak is zoet bitter met tonen van karamel, wat geroosterde noten en een beetje fruitigheid. Link naar brouweri Užavas  

Brouwerij Aldaris (1865) was ooit de grootste brouwerij van Letland en nu zijn ze nummer twee. De brouwerij is te vinden in de Letse hoofdstad Riga en is sinds 2008. Maar omdat er aardige Duitse bevolking was in 1865 heeft deze brouwerij Duitse roots en de eerste naam was Waldschlößchen was rond 1900 één van de modernste brouwerijen van Europa. In het 1937 kreeg de brouwerij een Letse naam en werd vernoemd naar de wijk Aldara in het noorden van Riga. In de Soviet tijd werd de brouwerij genationaliseerd en kwam die best aardig door en na de onafhankelijkheid kwam het in 1992 in handen van Baltic Beverages Holding of afgekort BHH wat voor 50% van Carlsberg en 2008 kwam het 100% in handen van datzelfde Carlsberg. Aldaris brouwt ook het merk Mežpils en dat is letterlijke vertaling van Waldschlößchen de oude Duitse naam van de brouwerij. Mežpils Tumšais heeft een alcoholpercentage van 5,7% en de kleur is helder amberbruin. De smaak is zoet met een bescheiden bittertje, tonen van karamel, licht geroosterd mout en iets wat op roggebrood lijkt. Link naar brouwerij Aldaris

Brouwerij Bauskas (1981) uit het stadje Bauska en aanvankelijk hoorde het bij een Soviet-stijl collectieve conservenfabriek. In 1982 werd gaišais je weet nog wel Lets voor Lager en tumšais de Dunkel gebrouwen. In elk geval de brouwerij werd nog gemoderniseerd in de Soviet-stijl, in een tijd van de laatste stuiptrekkingen van het communistische regime. Ook al sinds het begin in dienst is de oudste brouwer van Letland Kārlis Zālītis, al begeleid hij de boel met zijn respectabele leeftijd van 97. Altijd gebrouwen, geholpen bij andere grote brouwerijen en kleine brouwerijen geholpen met opstarten en dat allemaal in Letland. De beste man drinkt geen bier maar nipt het en dat vind hij genoeg om de kwaliteit te controleren. Trouwens brouwerij Bauskas is sinds 2019 eigendom van Royal Unibrew en heeft het gestald bij Cido Grupa waar ik het eerder over heb gehad en benieuwd hoe dat weer afloopt. Bauskas Tumšais Specialais en dat laatste woord betekent "bijzonder", het bier heeft een alcoholpercentage van 4,8% en de kleur is helder mahoniebruin. De smaak is zoet met een verassend licht droog bittertje in vergelijking met de bovenstaande vijf Dunkels. Deze tumšais heeft tonen van karamel, geroosterde noten en rood fruit. Link naar brouwerij Bauskas 

Dit waren zes Dunkels uit Letland voor degene die de Lagers wilt overslaan, geen filmpje dit keer en de volgende uitwedstrijd is in Montenegro.