Bier+Randzaken = Locher Schwarzer Kristall - Zwitserland

 Locher

Schwarzer Kristall

Toch nog een moment gevonden dit jaar om een bierverhaal te schrijven over een Zwitsers kanton met wat bieren daaruit. Trouwens type in de zoekbalk kanton en komen ze te voorschijn. Nou in dit verhaal komen er twee kantons voor en deze zijn ontstaan in 1597 wegens religieuze redenen van de Reformatie die de christelijke wereld verdeelden in een rooms-katholiek en protestants deel. Dus de kantons gingen Appenzell Innerrhoden en Appenzell Ausserrhoden heten, de eerste bleef rooms-katholiek en de tweede dus protestants. Door de splitsing zijn het halfkantons geworden en daardoor leveren ze elk één vertegenwoordig aan de kantonraad waar het bij een normaal kanton er twee zijn. Nidwalden, Obwalden, Basel-Stadt en BaseL-Landschaft zijn ook halfkantons.

Op de kaart is te zien dat Appenzell Ausserrhoden ten westen en noorden van Appenzell Innerrhoden ligt en is één geheel op het eerste gezicht. Appenzell Innerrhoden bestaat uit vijf delen waarvan drie ervan wel goed te zien waar ze zijn. Maar er zijn ook twee kloosters die voor het gemak zijn ze blauw omcirkeld om ze te vinden op de kaart hieronder. Let wel alles binnen de muren van de kloosters horen bij Appenzell Innerrhoden. De beide Appelzellers worden compleet omringd door het kanton Sankt Gallen, want voor dat Zwitserland bestond scheidde Appenzell zich af van Sankt Gallen in 1403. 

Van alle 26 Zwitserse kantons is Appenzell Innerrhoden de op één na kleinste maar heeft wel de minste inwoners zo'n ongeveer 16 duizend. Appenzell Ausserrhoden is 1,4 maal groter en toch nog de op vier na kleinste kanton en heeft wat inwoners meer zo'n ongeveer 55 duizend.  Met "rhoden" bedoelen ze een oude vorm van districten, die van "Innerrhoden" lagen om de hoofdstad Appenzell heen en die van  "Ausserrhoden" daarbuiten. Trouwens Appenzell is de hoofdstad van Appenzell Innerrhoden en met ongeveer 5700 inwoners is het een dorp. Van het kanton Appenzell Ausserrhoden is Herisau wat met ongeveer 15 duizend inwoners een klein stadje is. 

De vlaggen zijn bijna hetzelfde met een zwarte beer op een witte achtergrond, die van Appenzell Ausserrhoden is de rechter. De beer met zijn rode klauwen en erectie staat niets minder voor kracht, moed en macht. Die erectie werd er aan toegevoegd om Sankt Gallen uit te dagen, dus een soort van middelvinger. Trouwens pakte Sankt Gallen ze terug na de afscheiding de beer af te beelden zonder de erectie wat ze in Appenzell weer als een belediging opvatte. De beer werd als een berin gezien wat symbool stond voor zwakte, vrouwen hadden in de middeleeuwen weinig in te brengen. Tenslotte de letters bij Appenzell Ausserrhoden zijn de eerste letters van de oude schrijfwijze van "Ausserrhoden", Vssere Rhoden.

Valt er nog wat te beleven in de beide Appelzellers en laten we beginnen in het protestantse gedeelte beginnen. Het is er wel minder toeristisch met als grootste reden de bergen zijn er niet hoog want de meeste liggen in het katholieke gedeelte. Het is er wel heuvelachtig met hier en daar een pittoresk plaatsje en wie er de tijd voor neemt valt op hoe conservatief en folkloristisch het er is. Appenzell Innerrhoden is precies hetzelfde met een flinke vleug katholiek met de meer aantrekkelijker uitziende bergen voor de beginnende bergbeklimmers en wandelaars. 

Ook heeft men het idee dat er in Zwitserland naakt in de natuur mag worden gewandeld. Nou in Appenzell Innerhoden is het bij wet verboden maar in de andere kantons mag het wel maar als iemand bezwaar maakt dan wordt het strafbaar, met straffen dat je kleren aan moet doen tot een boete van CHF 100,- wat verschilt per kanton. Eigenlijk is de kans heel groot dat je iemand tegenkomt kan men beter om gedoe te voorkomen gekleed te gaan wandelen.  Zeker in conservatieve streken wordt naaktlopen gelijk als exhibitionisme ervaren. 

Affijn en als je ga bergbeklimmen dan is de 2502 meter hoge Säntis en bij deze berg valt op deze geïsoleerd is van de Alpen ligt. Daardoor heeft men een spectaculair uitzicht waarop een heldere dag kan men naast Zwitserland, Oostenrijk, Liechtenstein, Duitsland, Italië en zelfs Frankrijk zien. Wie niet van klimmen houdt kan er ook met de kabelbaan naar de top. Säntis is de hoogste berg van de Alpstein een voorgebergte van de Alpen en bestaat uit kalksteen. Ook zijn er een aantal bergmeren te vinden in dit gebied met die spectaculaire bergen op de achtergrond namelijk de Fälensee, Sämtisersee en Seealpsee. 

Ook leuk om één keer mee te maken zijn de jaarlijkse alpenkoeienparades waar de dieren in mei of juni naar de bergweides gaan om te grazen. Aan het begin van de herfst komen de dieren terug waar boeren hun rundvee aankleden en versieren met de mooiste koebellen. De boer trekt ook zijn mooiste traditionele kostuum aan en heeft ook prachtig versierde melkemmer bij zich. Hierbij vergezeld ook een Appenzeller Sennenhond een lokaal hondenras die goed is in het drijven van rundvee. Dit alles wordt begeleid door wat jodelaars en publiek. Alleen het is nooit duidelijk en voorspelbaar wanneer die alpenkoeienparade zijn want het wordt meestal binnen één á vijf dagen van te voren bekend gemaakt. In ieder geval in heel Zwitserland doen ze dit als er maar een berg met bergweide in de buurt te vinden is.

Met die koeienmelk maken ze Appenzeller kaas en dat behalve in beide halfkantons ook in de kantons Sankt Gallen en Thurgau. De Alpenkaassoort bestaat sinds 1282 volgens officiële documenten en is in die tijden niet veranderd. Tijdens de rijping wordt de kaas ingewreven met een geheim kruidenmengsel wat per kaasmakerij verschilt. De kaas wordt vooral gebruikt bij fondue en raclette maar kan ook op het kaasplankje. Er zijn drie types zijn te herkennen aan de kleur van de kaaswiel: zilver (3 maanden oud), goud (vier maanden oud) en zwart (6 maanden oud). 

Dan gaan we naar het bier gedeelte en ik begin met het protestante Appenzell Ausserrhoden, daar is dankzij het protestantisme nogal behoudend met alcohol. 

Er zijn tot nu maar twee brouwerijen te vinden en het zijn met recht  microbrouwerijen. Maar er kunnen zomaar meer bijkomen of compleet verdwijnen.

BoFo Bräu (2003) uit Herisau en de brouwerijnaam heeft te maken met de eerste twee letters van de achternaam van de oprichters, Marco Forrer en Jeremias Bolt. Florian Enry is ook een oprichter en delen van zijn achternaam zijn niet gebruikt. Ze begonnen met afvullen van flessen maar gingen compleet over op vatbier. BoFo Hell is een Helles met een alcoholpercentage van 5% en de kleur is helder goud. De smaak is licht droog bitter met tonen van karamel, citroen en fruitigheid. Link naar BoFo Bäu

Mittelstrahl Braukollektiv (2023) uit Stein als ik het goed heb want van deze brouwerij is niet veel te vinden. Enkel waar ik achter ben gekomen is dat het een groep vrienden nogal spannende bierstijlen zoals Sour Ale, Gose met nodige Porter en Stout, Flavored of gewoon met een twist brouwen. Chocolate Cherry Porter is dus zo'n Flavored Porter met een alcoholpercentage van 5,3% en de kleur is troebel donkerbruinrood. De smaak is friszurig met wat zoetigheid met tonen van kers en pure chocolade. Facebookpagina naar Mittelstrahl Braukollektiv

Appenzell Innerhoden heeft ook twee brouwerijen waarvan één oude en een jonkie. Tevens was dit kanton er als de kippen bij toen toen in 1999 Zwitserland het verbod op stoken van whisky en andere sterke drank ophief. Brauerei Locher die zo voorbij komt was dus de eerste distilleerder van Zwitserse whisky met als merknaam Säntis naar de eerder genoemde berg.

Alpstein Craft Beer (2021) uit Haslen is door liefde van de Appenzeller bergen opgericht door Marc Bolliger die van uit Sankt Gallen hierheen verhuisde. Het idee dat er meer is dan bier drinken men moet bier beleven met mooie voorbeelden van bierstijlen. Starchi Maa en wat dat betekent ben ik niet achter gekomen. Het bier is een Imperial Stout met een alcoholpercentage van 9,3% en de kleur is pikzwart. De smaak is zacht droog bitter met tonen van geroosterd mout, koffie, chocolade en vanille. Link naar Alpstein Craft Beer

Brauerei Locher (1810) uit Appenzell waar de bieren bekend staan als Appenzeller Bieren. De brouwerij is sinds 1886 in handen van de familie Locher en zijn de grootste brouwerij in Zwitserse handen en zijn grotere, die zijn in handen van Carlsberg en Heineken. Om het hoofd te bieden brouwen ze naast de gewone Lagers en Pilseners brouwen ze een flinke reeks aan andere bierstijlen. Ze brouwen ook een bier tijdens volle maan waar ik eens over heb geschreven, klik hier voor dat bierverhaal. Voor dit verhaal hou ik bij de titel van het verhaal en doe later wel een uitgebreider bierverhaal over Brauerei Locher. Schwarzer Kristall is een Schwarzbier wat een ondergistende bierstijl is maar bij Locher noemen ze het een Stout wat bovengistend is. Het bier heeft een alcoholpercentage van 6,3% en de kleur is pikzwart met een rode gloed. De smaak is droog bitter met tonen van geroosterd mout, chocolade, iets van drop en blauwe bes. Link naar Brauerei Locher. 

Dit waren  Appenzell Ausserrhoden en Appenzell Innerrhoden met wat van hun brouwerijen en volgend jaar weer wat anders uit Zwitserland, tenslotte nog twee filmjes over de halfkantons.